Anababa ve öğretmenler hiperaktif çocukları tipik olarak şu cümlelerle tanımlarlar. “Çok hareketli, uzun süre bir yerde oturamaz. Sınıfta çevresiyle fazla ilgili, dersi dinlemiyor, sık sık yerinden kalkıyor, izin almadan konuşuyor. Düşünmeden hareket ediyor, yaptıktan sonra üzülüyor, özür diliyor”. Bu tanımlama sadece buzdağının tepesini anlatmaktadır. Gerçekte bu belirtilere eşlik eden pek çok şey vardır.
Daha geniş bir çerçeveden bakıldığında bu tanımlama değişir. “Tükenme noktasındayız. Her gün, her dakika bir sorun yaşıyoruz. Evden kavga dövüş çıkıyoruz. Eve gelince ödev yapması problem, bizim yönlendirmemiz ve yardımımız olmadan tamamlayamıyor. Yardım ederken de tartışma çıkıyor. Uyguladığımız hiç bir şey, ödüller, cezalar işe yaramadı. Yaptıklarının sonuçlarını asla düşünmüyor.
Çevresiyle ilişkileri iyi değil. İstediği bir şey olmadığında çok fazla öfkeleniyor, hemen tepki veriyor. Ben de ona sık sık bağırmaya hatta vurmaya başladım. İlişkimiz giderek bozuluyor”.
Başarılı bir müzisyen olan bir anne, okulda ciddi sorunlar yaşayan oğlunu şöyle tanımlıyordu: “Beyni sanki en yetenekli sanatçılarla dolu ama şefi olmayan bir orkestra gibi. Farklı müzisyenler sonuca önem vermeden kendi melodilerini alıyorlar.
Bir uyum yok, hiç bir melodi, canlı bir müzik parçasına dönüşemiyor. Oğlum parlak fikirler bulmakta hiç zorlanmaz, ama tamamlayabildiği bir şey de yoktur. Özellikle e okulla ilgili konularda.” Bu annenin benzetmesi çok yerindedir. Beyindeki farklı
sistemler bir orkestranın parçalarına benzer. Bu parçaların uyum içinde alışabilmesi için yetenekli bir orkestra şefi gereklidir. Bu görev insan beyninde yürütücü işlevler olarak da tanımlanan dikkat sisteminin görevidir.
Dikkat sistemi iyi çalışan bir çocuk, sınıfta öğretilenlere dikkat edebilir. Dürtüsel olarak aklından geçen şeyi yapmak yerine matematik problemini çözmeye çalışır.
Öğrenmesinde, üretkenliğinde ve davranışlarında bir sorun yoktur. Bu sistemin yeterli çalışmaması gerek öğrenme sürecinde gerekse gündelik yaşamda önemli sorunlara neden olur.
